Resilience in Peru

Aangekomen op 3400 meter, op de top van de Mirador san Christobal, midden in het oude Inca-land in de zuidelijke Andes van Peru. Na 2 uurtjes klimmen, samen met Robin – onze jongste zoon, zitten we hier op de top te genieten van een majestueus uitzicht. Rondom ons, overal waar je kunt kijken, liggen toppen van ruim 6000 meter. Rechts van ons gaat het 1000 meter stijl omlaag. Onderin het ravijn slingert de bruine ‘Rio Apurimac’, een wilde rivier die zich een weg baant door dit ongerepte landschap. Overal verspreid over de hellingen liggen kleine groene plateaus, en hier en daar staan kleine hutjes. Hutjes waar de Quecho-Indianen ver van alle beschaving leven en werken met hun schapen en lama’s.

Robin en ik zijn hier 8 dagen om Peru te ontdekken en tegelijkertijd het fantastische ziekenhuis, het Diospi Suyana, in Curahuasie te ondersteunen door een training van de medewerkers rondom het thema ‘Gezond Leidinggeven’. Zoals zo vaak op dit soort reizen, leer ik zelf bijna net zoveel erbij als de deelnemers van de training!

Veerkracht opbouwen: met plezier verwonderen!

Na een intensieve trainingsdag in Parijs, met 8 mooie mensen, rondom het thema: ‘hoe bouw ik een positief team’, zit ik nu heerlijk in mijn eentje, in het ‘Café de France’, aan de ‘Place d ‘Italie’! Zojuist mijn pak verwisselt voor een relax-broek en een dikke trui, mijn koffertje in mijn hotelkamer gelaten, en gezocht naar een inspirerend Frans café. En gevonden, uiteraard. De stad zit er vol mee. Genieten van een glas Saint!

En vervolgens, onder het genot van een glaasje Saint Émelion, heerlijk wat schrijven! Schrijven is voor mij een van de meest ultieme manieren om the ontspannen en creatief bezig zijn. En midden in de herfst, wanneer het voor mij de meest drukke tijd van het jaar is, is een beetje veerkracht niet verkeerd...

De resilience-factor nr. 2 is optimisme en een basis-vertrouwen. Mensen die een optimistische levensinstelling hebben, regenereren veel sneller na zware inspanning of hoge stress-fases, dan anderen. Optimisme is hier het gevolg van een positieve levensinstelling: ‘het zal wel weer goed komen’. ‘Na regen komt ook de zon weer opdagen’. Optimisme is ook het gevolg van een levensstijl van positieve verwondering. Verwondering is een houding waardoor je in vele kleine dingen van het dagelijks leven wonderen ontdekt. Kinderen kunnen dat vaak heel veel beter dan wij, als gejaagde volwassenen.

Veerkracht opbouwen: goud vinden!

De eerste resilience-factor die bijdraagt aan een levensstijl van veerkracht is: een verzoend verleden – emotionele stabiliteit. Een vriend van mij, Guenter Refle, filosoof en consultant zegt het zo: ‘wie zijn geschiedenis niet kent, accepteert en omarmt kan zijn ‘vandaag’ niet genieten en zijn ‘morgen’ niet zinvol plannen.’ Wie in het verleden blijft hangen, omdat onopgeloste negatieve ervaringen nog steeds een grote rol spelen heeft niet genoeg energie voor een levensstijl van veerkracht en emotionele stabiliteit.

Uiteraard kan het niet de bedoeling zijn dat we alles uit ons verleden weten ‘op te lossen’, dat we alles een plaats geven, ordenen en daarmee achter ons kunnen laten. We zijn mensen van vlees en bloed en hebben onze persoonlijke grenzen binnen deze thematiek.

Veerkracht opbouwen, geen overbodige luxe!

Op 21 september is de herfst weer gestart. Naast de mooiste kleuren in de natuur, ook de kortere dagen en gure wind. Persoonlijk vind ik dat ieder jaargetijde zijn eigen charme heeft, en kan ik volop genieten van alle soorten weeromstandigheden. Geef mij maar bloedheet, ijskoud, miezerig, storm, lieflijk en guur. In iedere vorm vind ik wel iets moois of spannends.

Hoe dat komt? Enerzijds zit het in mijn natuur als doorgewinterde optimist, altijd weer iets moois te ontdekken in alle mogelijke omstandigheden.

Anderzijds is dit bij mij ook een gegroeide houding, die ik ontwikkeld heb door een levensstijl van dankbaarheid.

Een van mijn levensmotto’s is: ‘dankbaarheid is een van de meest intelligente vormen van communicatie.’

Meesterschap = iedere dag genieten van vakmanschap

Sylvia (mijn vrouw) en ik wandelen door de Dolomieten in Zuid-Tirol en genieten van 2 weken vakantie met z’n tweetjes.

Deze noordelijkste provincie van Italië biedt een heerlijke combinatie van Zuid-Europees vakmanschap. Als je er naar uitkijkt zie je het overal om je heen. De eenvoudige hout-pin verbinding van het hek wat op 2000 meter hoogte staat, is een prachtig voorbeeld hiervan.

Sinds ik architectuur studeerde (nu alweer 35 jaar geleden) ben ik steeds meer gaan genieten van mooie voorbeelden van vakmanschap. Of het nu het Guggenheim-museum in Bilbao is, met zijn prachtige ritme van 30-50 platen (in natuursteen of metaal, binnen en buiten, allemaal volgens de gulde smede gezet), of een 25 jaar oude port gerijpt in sherryvaten, of een paar handgemaakte schoenen van Vass uit Budapest.

De kunst van de lerende meester

'... Je kunt begaafdheid missen om te schrijven, te schilderen of te componeren, maar iedereen heeft de gave om in zijn eigen leven creatief te zijn. In die zin zijn wij allen geroepen om een kunstenaar te zijn en vorm te geven aan ons leven, als iets echts en moois, te midden van een verloren wereld.'

Het thema Meesterschap, wordt in het boek van Donders en Sommer ingeleid door dit citaat van Francis Schaeffer. Een spreuk die mij doet denken aan de joodse filosoof Abraham Herschl die het wezen van het mens zijn als volgt uitdrukt: 'Mens te zijn is mens te worden.' (To be human is to become human)

Als Schaeffer spreekt over 'ons leven, als iets echts en moois...', denk ik aan de drieslag:  'waarheid, goedheid en schoonheid'. Een heelheid die ligt in het woord tov, goed, dat de Schepper uitsprak over het kosmische kunstwerk waarin wij allen leven. Donders en Sommer schetsen een groeiproces van leerling, naar meester en kunstenaar. In deze blog wil ik de nadruk leggen op de integratie van die drie stadia in elke fase van onze menswording. Ik gebruik daarvoor de titel: De kunst van de lerende meester.

Meesterschap is ondernemerschap

Geheim 4 van succesvol Meesterschap = ondernemend leidinggeven

De afgelopen dagen heb ik samen met mijn vrouw en zonen genoten van een lang weekend klimmen in Frankrijk, specifieker: van het boulderen in de bossen van Fontainebleau (vlak bij Parijs). Boulderen houdt in dat je zonder zekeringen op rotsblokken klimt, met een matje op de grond voor het geval je naar beneden valt. Nou zijn rotsblokken van 2 tot 3 meter hoog soms wel technisch zeer uitdagend, maar weinig beangstigend. Wanneer je echter die 3 meter grens overschrijdt en een boulder 4-6 meter hoog is, dan merk je ineens wat een grote rol angst kan spelen. De keren dat ik die 3 meter grens oversteeg, ervoer ik aan levende lijve wat het betekent om risico’s aan te gaan. En daar heb ik per definitie niet zo'n zin in! Ken je dat gevoel?

Waarom zou ik een poging wagen, waarom zou ik het ondernemen? Waarom zou ik risico’s nemen? Waarom een nieuwe weg inslaan wanneer de bestaande prima functioneert?

Bouw je eigen tribe!

Meester worden is een groeiproces, meester blijven is een kunst.

Geheim 3: positieve relaties onderhouden. De vakman die alles alleen doet en geen feedback, bemoediging, aanvulling, kritiek of ondersteuning krijgt, gaat mogelijk langzaam afvlakken. Daarom geloven Chris en ik dat het van essentieel belang is, gezonde relaties op te bouwen en te onderhouden.

Ikzelf heb naast mijn vrouw Sylvia, die mijn beste maatje is, ook enkele buddy’s die mij al lang en erg goed kennen. Vorige week nog waren Sylvia en ik bij een oude mentor van ons, Pastoor Heinz Schreckenberg, die ons als persoon en als gezin al ruim 30 jaar kent en begeleidt. We zien hem een keer per jaar, en dat is telkens een echte opsteker en bemoediging.

Een wezenlijke vorm van relaties voor een vakman of vakvrouw is het fenomeen: ‘de tribe’! Hier enkele ideeën hoe je een eigen tribe kunt (mede)opbouwen…

Uitdagend trainen

Meester worden is een groeiproces, meester blijven is een kunst!

Geheim 2: Meesterlijk werken!

Het is je vast wel eens opgevallen dat, nadat iemand een aantal weken bij voorbeeld zijn arm in het gips had, diegene daarna een nogal dunne arm eraan overhield. De oorzaak daarvan ligt uiteraard enkel in het feit dat diegene gedurende die tijd zijn armspieren helemaal niet heeft kunnen ‘trainen’. Precies over dit fenomeen gaat het tweede geheim van het ‘meester blijven’. Wanneer we het hebben over ‘training’ en je ‘vak’, dan zijn er 3 standaard scenario’s…

Wat zijn jouw bronnen van inspiratie?

Meester worden is een groeiproces, meester blijven een kunst! In ons boek ‘Meesterschap’ beschrijven we wat wij zien als de 5 geheimen van de ‘de meester’. Geheim 1: leven vanuit inspiratie! In verband daarmee: naast het fenomeen ‘burnout’ bestaat er ook een ‘creatieve burnout’…

Meester worden is een opdracht, meester blijven een kunst!

Na een intensieve werkdag zit ik in de auto nog na te denken. Honderden gedachten spoken in mijn hoofd, en ik beslis een prachtige CD aan te zetten: ‘Janine Jansen, speelt het Violin Concerto in E minor, opus 64, van Felix Mendelssohn’. Binnen 3 seconden zit ik er helemaal in. Dat heeft ook daarmee te maken dat ik als 5 jarig kind vioolles heb gehad, en toen al gefascineerd was van Mendelssohn, en in het bijzonder van dit prachtige concerto. Onwillekeurig komen vandaag beelden naar boven van Janine Jansen. Een meesterlijke violiste, met een meesterlijke viool (één van de 318 Stradivarius die er nog op de wereld zijn), en een meesterlijke uitstraling overal waar ze optreed.

Jan en Hubert van Eyck

Samen met mijn vrouw Sylvia sta ik ruim een half uur voor een kunstwerk in de Sint-Braafskathedraal van Gent, dat terecht een mijlpaal in de kunstgeschiedenis wordt genoemd: het drieluik – de aanbidding van het Lam Gods.

Een meester met 300 jaar invloed, Abraham Bloemaert

Vandaag bezochten Sylvia en ik het Centraal Museum in Utrecht en bewonderden daar de tentoonstelling ‘Het Bloemaert-effect’. Wie aan de Nederlandse schilderkunst van de Gouden Eeuw denkt, denkt al gauw aan namen als Rembrandt, Frans Hals en Johannes Vermeer, maar Abraham Bloemaert (geboren in 1566 te Gorinchem en gestorven 1651 te Utrecht) mag zeker aan dit rijtje worden toegevoegd. Naast de vele buitengewoon mooie schilderijen produceerde Bloemaert vele honderden fantastische tekeningen. Het is mooi om te zien hoe hij zich gedurende zijn 85 jarige leven steeds bleef door ontwikkelen, hoe hij groeide en een meester, en uiteindelijk zelfs een kunstenaar binnen zijn vak werd.